Rhino immobilisatie

Dag 15, 16 en 17

Deze week staat in het teken van rhino immobilisatie. In het Stanly and Livingstone national park leven enkele zeldzame zwarte rhino's, die eens in de 3 jaar worden onthoornd om stroperij te voorkomen. Maandag was een voorbereidingsdag: we hebben alle spullen gecheckt die nodig zijn voor de immobilisatie en de nodige onderzoeken die worden uitgevoerd. De dingen die onder andere worden gedaan zijn:
1. DNA staal nemen
2. Oormerken
3. Foot notching (zodat je obv de sporen niet dezelfde rhino weer gaat volgen, want nu zie je dat er een klein hapje uit de teen is)
4. Opmeten van verschillende lichaamsdelen zoals de lengte van de 2 hoornen, de oren, de lichaamslengte, de schofthoogte, de diameter van voor- en achterpoten.
5. Bloedafname voor onderzoek naar bepaalde ziekten en om bepaalde metingen op uit te voeren zoals lactaat (indicatie voor capture myopathie), glucose (indicatie voor stress) en hemoglobine.
6. Chippen. Dit gebeurd op 2 plaatsen: intramusculair thv de nek en frontaal in de schedel. Deze chip in het bot wordt geplaatst vanwege het feit dat indien de rhino sterft wilde dieren het karkas aanvreten en de chip in het vlees verloren zal gaan. De chip in het bot kan dan wel nog worden teruggevonden waardoor het dier geïdentificeerd kan worden.

Mijn taak zal zijn om de ademhalingsfrequentie en pO2 (met pulsoximeter) te monitoren. Een redelijk belangrijke taak aangezien door de etorphine (een morfine-achtige, maar vele malen sterker) er een enorme ademhalingsdepressie kan optreden. Dit neveneffect is zelfs iets versterkt aangezien rhino's het liefst een klein beetje worden overgedoseerd op het moment van darten, om een snel "knockdown" effect te realiseren. Dit om de kans op capture myopathie en hyperthermie tot een minimum te beperken. Rhino's hebben namelijk een sterke flight-response en zullen blijven rennen tot ze tegen de vlakte gaan tgv de narcose of doordat ze tegen iets aanlopen en daarom niet verder kunnen. Door deze inspanning ontstaan er hoge concentraties lactaat in de spieren (de zogenaamde verzuring). Door dit proces icm met een verminderde doorbloeding van de poten (ze moeten sternaal liggen anders komt de ademhaling in het gedrang en door de druk van lichaam op de poten is de doorbloeding minder goed) ontstaat er permanente schade aan de spieren, de zogenaamde capture myopathie. Hierdoor kan er een zogenaamde downer-rhino ontstaan ( ipv downer cow ;) ). Om dit te voorkomen moet het knockdown effect zo snel mogelijk optreden en wordt de rhino de eerste 5 minuten lateraal gelegd zodat de poten goed doorbloed worden en de lactaat uit de spieren kan worden afgevoerd. Na zo'n 5-10 minuten wordt de rhino weer sternaal gerold, om optimale ventilatie van beide longhelften toe te laten.
Een ander groot risico is de hyperthermie, tgv de spieractiviteit maar ook door de hoge temperaturen hier in Afrika. De temperatuur wordt goed gemonitord en het dier wordt constant besproeid met water.
Dinsdag was het dan zover: we zouden gemiddeld 4 rhino's per dag gaan immobiliseren en onthoornen.
We moesten al om 5 uur ons bed uit, om alles voor te bereiden. Toen alles was gecheckt op functionaliteit (gisteren ook al gedaan, maar dubbel check) en alles in de jeep was geladen gingen we naar het verzamelpunt in het Stanly and Livingstone park. Hier kwam iedereen bij elkaar die een rol speelde in het hele gebeuren, van rangers, tot professionals die al jaren wildlife immobiliseren, dierenartsen, helikopterpiloot etc. Ook was er een grote groep van een stuk of 20 vrijwilligers die als toeschouwers mee gaan. We deden een lange briefing van ongeveer 3 uur om het hele proces door te spreken en zodat iedereen exact wist wat zijn taak was. Rond 12 uur smiddags waren we klaar en gingen we nog even naar de trust om de laatste voorbereidingen te treffen en te lunchen. Helaas werd er toen doorgegeven dat er een probleem was met de helikopter permit: er was geen goedkeuring nog gekomen om te mogen vliegen.... We hebben de rest van de middag op stand-by gestaan maar helaas is het niet zover gekomen. Dat is ook afrika: alles kan tot op het laatste moment nog wijzigen of geannuleerd worden. Morgen weer een dag!

Vandaag is het woensdag en de dag begon weer met het wachten op de helikopter permit. We liggen in het zonnetje te chillen met muziek. En nu maar afwachten... Er werd net een zeldzame dode Pangolin binnengebracht voor autopsie. Wat een bijzonder beestje!
We hebben smiddags de autopsie van de Pangolin gedaan samen met dr. Foggin. Dit is extreem bijzonder en waarschijnlijk een one in a lifetime experience, want deze dieren zijn uiterst zeldzaam en extreem bedreigd met uitsterven. Dat we deze autopsie mochten doen was dus ook een hele eer. De anatomie van dit beestje is ook heel fascinerend, aangezien ze een enorm lange tong hebben die vanuit de bek doorloopt tot tegen het sternum waarbij de proc. xyphoideus helemaal door het abdomen loopt om ergens thv het bekken aan te hechten. Bovendien was het een vrouwtje en was ze ook nog eens drachtig, er zat een heel klein embryootje in haar baarmoeder. Dus eigenlijk was het 2x balen dat dit beestje het niet overleefd had :( Helaas hebben we geen extreme afwijkingen op autopsie gevonden, behalve tekenen van dehydratatie en cachexie. De maag was enorm gevuld, maar niet met mieren (die ze eigenlijk alleen maar eten), maar met gorVermoedelijk is deze Pangolin ten prooi gevallen aan stropers.